İkiz Gebelik Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Çoğul gebelik hamilelik esnasında rahim içinde birden fazla fetüsün oluşması demektir. Çoğul gebeliklerin ise büyük bir kısmı rahimde iki fetüs olması anlamına gelen ikiz gebeliktir. İkiz gebelik iki şekilde gerçekleşebilir. İlk ihtimal çift yumurta ikizleri olarak adlandırdığımız birden fazla yumurtanın döllenmesi ve rahim içinde yaşamaya başlamasıdır. İkinci ihtimal döllenen yumurtanın bölünmesi sonucuyla oluşmasıyla gelişen tek yumurta ikizleridir. Günümüzde ilaç ve tüp bebek tedavileriyle çocuk sahibi olma oranı arttığı için ikiz ya da çoğul gebelik oranı da geçmişe göre daha yüksektir.

1- İkiz Gebelik Nasıl Anlaşılır?

Halk arasında ikiz gebeliğin hamileliğin ilerleyen safhalarında gerçekleştiğine ve kimi beslenme biçimlerinin hamileliği ikiz gebeliğe dönüştürdüğü gibi yanlış inanışlar bulunsa da bu iddialar tamamen asılsızdır. İkiz gebelik, hamileliğin en başında oluşan bir durumdur. Bir diğer deyişle yumurtanın döllendiği andan itibaren anne karnında iki fetüs bulunur ve her iki fetüs de ayrı olarak büyür. İkiz gebeliğin anlaşılmasının en doğru yolu ultrason muayenesidir. Kadın doğum uzmanlarının gerçekleştirdiği rutin ultrason görüntülemeleri, ikiz gebeliği net bir şekilde ortaya koyar. Anne karnındaki fetüsler, gebeliğin ilk dönemlerinde ultrason cihazlarında görünemeyecek kadar küçük olabilir. Fetüslerin ultrasonda görünür hale gelmesiyle birlikte ikiz gebelik durumu anlaşılır.

2- İkiz Gebelik Belirtileri Nelerdir?

İkiz ya da çoğul gebelik özellikle hamileliğin ilk üç ayında açık belirtiler gösterir. Ancak belirtilerin ne olduğunu bilmeyen anne adayları bu durumu fark etmez ya da başka bir şeyin işareti olarak değerlendirir. Peki bu belirtiler nelerdir?

• Fazla kilo alımı. Tek bebeğe hamile olan annelerde ortalama kilo alımı 12-16 kilogram aralığında iken ikiz hamileliklerde bu aralık 15-20 kilogramdır. Özellikle ilk aylarda kendini belli eden normalden fazla kilo alımı ikiz gebelik habercisi olabilir.
• Aşırı yorgunluk. Araştırmalara göre ikiz bebeğe hamile anneler hamileliğin ilk aylarında diğer anne adaylarına göre daha zor ve ciddi yorgunluk problemi çekerler.
• Sabah bulantı ve kusmaları. Yorgunluk belirtileri gibi bulantı ve kusma problemleri de ikiz gebeliklerde tekil gebeliklere göre daha sık ve çok görülür.
• Gebelik yaşında hızlı artış. Hamilelik başladıktan sonra gidilen her kontrolde rahimdeki büyüme ölçülür. Normale göre fazla büyüme ikiz gebelik habercisi olabilir. Ancak bu kesin sonuç verir diyemeyiz. Tarihin yanlış hesaplanması, rahim uru ya da fazla amniyotik sıvısı gibi nedenler de gebelik yaşında hızlı artışa sebebiyet verebilir.
• Sık idrara çıkma. Hamilelikte sık idrara çıkma tüm gebeliklerde görülen bir değişimdir. Rahmin idrar kesesine yaptığı baskı sonucu anne adayı daha çok tuvalete çıkma ihtiyacı hisseder. Eğer ikiz gebelik yaşanıyorsa rahim idrar kesesine daha çok baskı yapacağından idrara çıkma ihtiyacı tekil gebeliklere oranla daha fazla olacaktır.

3- İkiz Gebelik Ne Zaman Belli Olur?

İkiz gebeliğin belli olması için ilk olarak hamileliğin saptanması ve doğum kesesinin anne karnına yükselmesi gerekir. Hamilelik, en erken 4. haftada tespit edilse de bu noktada ikiz gebeliği saptamak çok mümkün olmayabilir. İkiz bekleyen annelerin kanlarındaki Beta HCG değerleri, tekil hamileliklerden çok farklı seyretmez. Bu sebeple de ikiz gebeliğin anlaşılması için doğum kesesinin ultrason cihazında görünecek kadar büyümesi beklenir. Doğum keseleri, ağırlıklı olarak hamileliğin 5. ya da 6. haftasında ultrason cihazında net bir şekilde gözlemlenebilir. Aynı haftalarda bebeklerin ayrı ayrı kalp atış sesleri de duyulabilir ve ikiz gebelik tanısı net bir şekilde koyulabilir. 

İkiz gebelik ilk haftalardan itibaren birçok belirti gösterir, birçok doktor ve anne adayı gebeliğin ilk haftalarında ikiz gebelik olduğunun farkına varır. Ancak kesin sonuç ultrasonografi teknolojisi ile yapılır ve ultrason için en uygun zaman hamileliğin 7.haftasıdır. Bu yüzden ikiz gebeliğin kesin belli olduğu tarih yedinci haftadır diyebiliriz.

4- İkiz Gebelikte Cinsiyet Ne Zaman Belli Olur?

İkiz gebelikte cinsiyet öğrenme tarihinin tekil gebeliktekinden bir farkı yoktur. Ortalama 15-20. haftalarda belli olan cinsiyet öğrenme zamanı için en erken tarih 13. hafta denebilir. Eğer tek yumurta ikizleri iseler bebeklerin cinsiyeti aynı olacaktır. Çift yumurta ikizlerinde bebekler aynı ya da farklı cinsiyette olabilir.

5- İkiz Gebelik Riskli midir?

Doğal yollarla gerçekleşen ikiz gebeliklerin büyük bir bölümü, anne ya da bebekler açısından herhangi bir sağlık sorunu oluşmadan tamamlanır. Bu noktada belirleyici olan unsur, annenin sağlık durumu ve gebelik sürecindeki tutumudur. Bağışıklığı güçlü, üreme organları sağlıklı anne adaylarının çok büyük bir bölümü, gebelik boyunca doğru şekilde beslendikleri ve vücutlarına iyi baktıkları sürece çoğul gebeliklerini son derece sağlıklı bir şekilde tamamlayabilir.

Hamilelik anne vücudunda oldukça büyük değişiklikler yaratan ve vücudu zorlayan bir süreçtir. İkiz gebelik en basit örneğiyle fazla kilo alımı gibi bir sebepten tekli gebeliğe göre daha zorlayıcı, dolayısıyla daha riskli bir süreçtir. Ancak birçok anne adayının bu süreçten geçtiğini ve doktor kontrolünde olduğunuz sürece endişelenecek hiçbir durum olmadığını unutmayın. İkiz gebeliğin yarattığı riskleri şöyle sıralayabiliriz:

• İkiz gebelikte en çok karşılaşılan risk erken doğumdur. Tekli gebeliklerde yaklaşık 40 hafta süren hamilelik ikiz gebeliklerde ortalama 37 haftadır. Bu da prematüre bebek riskinin daha yüksek olduğu anlamına gelir.
• İkiz gebeliğin belirtilerinden birkaçının aşırı yorgunluk, bulantı ve kusma olabileceğini söylemiştik. Bu durumların ikiz gebeliklerde sık görülmesi anne için hamilelik sürecinin daha zor geçmesi riski yaratabilir.
• Düşük riskinin daha fazla olduğu söylenebilir.
• İkiz gebeliğe bağlı olarak anemi ya da başka bir ismiyle demir eksikliği, ve hipertansiyon problemleri daha sık görülür.
• İkiz bebeklerin solunum, dolaşım ve sistemleri tekli gebeliğe göre daha hassas ve çabuk etkilenen bir yapıya sahiptir. Bu nedenle ikiz gebelikler tekli gebeliğe göre daha yakından takip edilir. En az 3 haftada bir doktor kontrolüne gitmek gereklidir.
• Kilo alımı ve karında büyüme fazla olduğundan hamileliğin özellikle son zamanları anne adayı için zorlayıcıdır. Aşırı yük omurgada ağrı, nefes darlığı, varis ve basur gibi sorunlara yol açabilir.

6- İkiz Gebelikte Doğum Kaçıncı Haftada Olur?

Hamilelikte bebek sayısı arttıkça gebelik süresi kısalır. Tekli gebelikte ortalama 39-40. haftaya denk gelen doğum zamanı ikiz gebelik için genellikle 37.haftadır. İkiz gebeliklerde doğumun tekli gebeliğe göre ortalama 4 hafta daha erken olduğunu söyleyebiliriz. Nadir görülse de bazı ikiz gebeliklerde doğum 40.haftada gerçekleşebilir. 42.haftaya ulaşan gebelikler geç doğum olarak adlandırılır. Üçüz bebek bekleyen anneler için bu süre 33. hafta, dördüzler için ise genellikle 31.haftadır.

7- İkiz Gebeler Normal Doğum Yapabilir mi?

İkiz bebeklere hamile olan birçok kadın sezaryen ile doğumu tercih etse de araştırmalara göre ikiz gebeliklerin %40’ından fazlası normal doğum ile sonuçlanır. Eğer normal doğuma engel olacak başka bir sağlık probleminiz yoksa ve iki bebeğin de başları aşağıdaysa genellikle normal doğumda sakınca görülmez. Ancak hamilelik süreci her anne ve her bebek için farklılık gösterdiğinden bu konu hakkında en doğru kararı verecek kişi her zaman doktorunuz olacaktır. Bebeklerin rahim içi duruş pozisyonu birbirinden farklı ve baş aşağı değilse, daha önce sezaryen doğum gerçekleştirdiyseniz ya da ikizler tek plasentayı paylaşıyorsa normal doğum yapmanız tavsiye edilmez.

8- İkiz Gebelikte Beslenme Nasıl Olmalı?

Hamilelik boyunca her bebek için ekstra kaloriye ihtiyaç duyacağınız doğru. Ancak bu kesinlikle her öğünü ikiye katlamak ya da fazla yemek için kendini zorlamak anlamına gelmiyor. Dengeli beslenmeye özen göstererek yeterli seviyede protein, karbonhidrat, yağ, demir ve vitamin almak oldukça önemli. İkiz bebeklere hamile anne adayının gebeliğin ilk trimesterinde günlük ortalama 200 kalori, ikinci trimesterinde 400 kalori, son trimesterinde ise 600 kalori daha fazla tüketmesi gerekir. Hangi değerden günlük ortalama ne kadar alınması gerektiğini aşağıdaki tablo ile özetleyebiliriz.

	Birinci Trimester	İkinci Trimester	Üçüncü Trimester
Protein	+10 gram/gün	+40 gram/gün	+48 gram/gün
Kalsiyum	+200 mg/gün	+200 mg/gün	+600 mg/gün
Demir	+9 mg/gün	+10-15 mg/gün	+12-27 mg/gün
Folik Asit	+200 mikrogram/ gün	+200-400 mikrogram/ gün	+400-800 mikrogram/ gün

9- İkiz Gebelikte Kaç Kilo Alınmalı?

Hamileliğe ideal kilosunda başlayan ikiz bebek anneleri için hamilelik sonunda alınması tavsiye edilen ekstra kilo 17-25 kilogram arasındadır. Eğer hamileliğe fazla kilo ile başladıysanız 19-24 kilogramdan fazlası alınmamalıdır.

10- Yüksek Beta HCG Değeri İkiz Gebelik İşareti midir?

Hayır. Birçok anne adayı temelde gebelik haftasını tahmin etmede kullanılan beta HCG değeri bilgisini kullanarak ikiz gebelik yaşanıp yaşanmadığını tahmin etmeye çalışır. Ancak araştırmalar beta HCG değeri ile çoğul gebelik arasında bir ilişki tespit edilmediğini söyler. Beta HCG değerinin yüksek olması ikiz gebelik aksine boş gebelik, down sendrom anomalileri, mide karaciğer ya da yumurtalıklar ile ilgili bazı sağlık problemlerine işaret edebilir. Beta HCG değerleri ile ilgili ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

11- İkiz Gebelikte Nelere Dikkat Edilmelidir?

İkiz gebelikte dikkat etmeniz gereken birinci nokta dengeli beslenmedir. Tekil hamileliklerde dahi son derece önemli olan beslenme programı, ikiz gebeliklerde daha da önem kazanır. Anne karnında iki fetüsün birden büyümesi, anne adayının metabolizmasını zayıflatabilir. Bu sebeple ikiz bekleyen anne adaylarının yüksek oranda vitamin, mineral, protein ve sağlıklı yağ tüketmesi önerilir. İkiz gebelik, özellikle üçüncü trimester boyunca anne adayını fiziksel açıdan zorlayan bir durumdur. Bu sebeple de gebeliğin başından itibaren kilonuzu kontrol altında tutmanız ve yalnızca hamileliğin gerektirdiği kadar kilo almanız, gebeliği sağlıklı bir şekilde tamamlamanız açısından önem taşır. İkiz bekleyen annelerin vücutlarını yormamaları, bol bol dinlenmeleri, hamile yogası ve hamile pilatesi gibi spor dallarıyla ilgilenerek metabolizmalarını güçlendirmeleri de önemlidir. Hamileliğiniz boyunca tüm süreci doktor kontrolünde geçirmeniz ve beslenme programı, spor programı gibi konularda doktor tavsiyesine başvurmanız hem kendinizi hem de bebeklerinizi korumanıza yardımcı olur.

Referans:

https://www.webmd.com/baby/features/11-things-you-didnt-know-about-twin-pregnancies#1

https://raisingchildren.net.au/pregnancy/health-wellbeing/twin-pregnancy/pregnant-with-twins