Tıp literatüründe geçen adıyla bebeklerde tonsilit, halk arasında bilinen isimleriyse ise bebeklerde boğaz şişmesi ya da bademcik şişmesi bebek gelişimini olumsuz etkileyen bir durumdur.
Gelin önce hep beraber bebeklerde bademcik şişmesi nedir, sonra da bademcik neden şişer sorularını cevaplayalım.
İçindekiler
Bademcik Şişmesi Nedir?
Bebeklerde bademcik şişmesi, boğaz şişmesi ya da tonsilit, burundan başlayan ve ses tellerine kadar uzanan bölgede enfeksiyon oluşmasını ifade eder. Bağışıklık sisteminin birer parçası olan ve ağız içinde sağlı sollu bir şekilde yerleşmiş bulunan bademciklerin enfekte olması hem boğaz ağrısına sebep olur hem de bebeklerin bağışıklık sisteminin zayıf düşmesini tetikler. Ağız bölgesinde yaşanan bağışıklık problemi ağızdan alınan besinlerin büyük risk oluşturmasına ve bebeklerde bademcik şişmesinin daha ciddi boyutlara ulaşmasına neden olabilir. Bu nedenle bademcik şişmesinden mustarip bebeklerin iyice yıkanmış ve dezenfekte edilmiş yiyecekleri tüketmesi gerekir.
Bademcik Neden Şişer?
Tonsilit virüs kaynaklı bir enfeksiyondur. Ya da şöyle anlatalım, bademcik şişmesinin burundan ses tellerine kadar oluşan bölgede enfeksiyon oluşması anlamına geldiğini hatırlayın. Bademcik şişmesine neden olan bu enfeksiyona çeşitli virüsler sebep olur. Bebeklerde bademcik şişmesine neden olan virüs tipleri şöyle sıralanabilir:
- Adenovirüs: Soğuk algınlığı ve bronşite de sebep olan bu virüs birçok yerde bulunur. Tonsilitin de en yaygın sebebidir.
- Herpes simpleks virüsü tip 1: Sebebiyet verdiği en önemli şey ağız çevresinde uçuk çıkması olan herpes simpleks virüsü bademcikleri de etkileyebilir.
- Kızamık virüsü: Tükürük ve mukus yoluyla bulaşım oranı oldukça yüksek ve hızlı olan kızamık virüsüne karşı çoğu bebek aşılıdır. Ancak aşı karşıtı ebeveynlerin bebekleri bu virüslere karşı risk altındadır.
Yukarıda sıraladığımız virüsler dışında bebeklerde boğaz şişmesine neden olan bakteriler de vardır. Ancak bakterilerin bebeklerde boğaz şişmesine sebep olma oranı %15 ila %30 arasında değişen, küçük bir ihtimaldir.
Bebeklerde Bademcik Şişmesi Belirtileri
Bebeklerde bademcik şişmesi çok sık rastlanan durumlardan biridir. Bakteri ve virüs kaynaklı iki şekilde ortaya çıkabilen bademcik şişmesi türüne göre belirti farklılıkları gösterir. Bu anlamda belirtileri şu şekilde ikiye ayırabiliriz;
Virüs Kaynaklı Bademcik Şişmesi Belirtileri;
- Ateş,
- Boğaz Ağrısı,
- Yutkunmada Zorluk,
- Öksürük ve Burun Akıntısı
Bakteri Kaynaklı Bademcik Şişmesi Belirtileri;
- Yüksek Ateş,
- Mide Bulantısı ve Kusma,
- Eklemlerde Ağrı,
- Yutkunma Zorluğu
Bebeklerde Bademcik Şişmesi Tedavisi
Bebeklerde görülen bademcik şişmesine karşı belirtiler ortaya çıktığı an ebeveynlerin bir uzman hekimle iletişime geçmesi gerekir. Uzman hekim tarafından muayene edilen bebeğe bademcik şişmesi teşhisi konulursa derhal ilaç tedavisine başlanır. Bebeklerde bademcik şişmesi tedavisinde antibiyotikten ziyade ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar tercih edilir. Bu ilaçlar bademcik şişmesine karşı bağışıklık sistemini güçlendirir.
Tedavi süresince ilaçlara ek olarak ebeveynlerin hijyene maksimum seviyede özen göstermesi gerekir. Bademcik şişmesi tedavisinde özellikle dikkat edilmesi gereken hijyen kurallarını şunlardır:
- Bebeklerin sıklıkla kendi ellerini emer. Bunu engellemek büyük ihtialle imkansız olacaktır. Ancak el emme hareketinden yeni bir virüs ya da bakteri kapmayı engellemek için ebeveynler hem kendi hem bebeğin ellerini sık sık yıkamalıdır.
- Bebeklerin oyuncaklarına da yemeğindeki hijyene gösterilen kadar ilgi gösterilmelidir. Aksi takdirde bebeklerde bademcik şişmesi sık sık tekrar ederek hem ebeveynleri hem de bebekleri rahatsız eder.
Bebeklerde Bademcik Şişmesine Ne İyi Gelir?
Bebeklerde bademcik şişmesi tedavisi asla bir uzmandan yardım almadan yapılamaz. Ancak bademcik şişmesi sebebiyle yaşanan rahatsızlıkları hafifletmek için uygulayabileceğiniz bazı şeyler vardır.
- Tuzlu Su İle Gargara: Yaklaşık olarak sekiz çay kaşığı ılık suya bir çay kaşığı tuz oranında olacak şekilde bir tuzlu su hazırlayın. Eğer çocuğunuz gargara yapabilecek yaştaysa, tuzlu su ile gargara bademcik şişmesinin neden olduğu boğaz ağrısını hafifletmeye yardımcı olacaktır. Hatta bölgede oluşan enfeksiyonların azalmasını bile sağlayabilir.
- Bal ile karıştırılmış bitki çayı: Ilık içecekler tüketmek boğaz şişmesi ve ağrısı şikayetlerini rahatlatma konusunda çok iyidir. Özellikle zencefil ve rezene çaylarını deneyebilirsiniz. Bununla birlikte, bu çayların içine doğal bir antibakteriyel olan balı ilave etmek ağrıların azalmasında çok etkili olacaktır. Hatta bademcik şişmesinin neden olduğu enfeksiyonların azalmasını da sağlayabilir.
- Boğaz spreyi: Doğrudan bölgeye uygulamayı başarırsanız uyuşturucu boğaz spreyleri acıyı azaltmada oldukça etkili olur.
- Pastil: Pastil kullanımı en az üç yaşından büyük çocuklar için uygundur. Daha küçük yaşlarda boğulma riski vardır.
Bebeklerde Geniz Eti Problemi
Geniz eti de bademcik gibi, vücudun geniz olarak adlandırılan kulak, burun, ağız boşluğu, soluk borusu ve yemek borusunu birbirine bağlayan bölgesinde bulunmaktadır. Ve insan vücudunun bağışıklık sistemine büyük bir katkısı bulunmaktadır. Vücudun savunma sistemi için oldukça önemli bir yere sahip olan geniz eti de yine bademcikler gibi çeşitli nedenlerden dolayı büyüyebilmektedir. Özellikle gelişme çağındaki yani 3 ve 12 yaş aralığındaki çocuklarda bademcik ve geniz eti büyümesi çok sık karşılaşılan bir sorundur. Bu durum bazen ergenlik döneminden sonra kaybolabilmektedir. Fakat bazen bademcik ve geniz eti büyümesi çok rahatsız edici olabilir. Bu durumda bademcik ve geniz etlerine müdahale edilmesi gerekmektedir.
Çocuklarda Geniz Eti ve Bademcik Şişmesi Nasıl Anlaşılır?
- Yüksek ateş
- Yutkunurken acı ve zorlanma
- Boğazda şişlik
- Boğazda yanma
- Boğazda ağrı
- Yüksek oranda halsizlik
- Nefes alırken zorlanma
- Sürekli ağızdan nefes almaya çalışma
- Burun sürekli tıkalıymış gibi hissetme
- Genizden konuşma
- Nefes alırken hırıltılı bir ses çıkması
- Uyku esnasında horlama gibi belirtilerin meydana gelmesi ile gibi belirtiler ile karşılaşılması durumunda çocuğunuzun bademciklerinde ve geniz etinde problem olduğunu düşünebilirsiniz.
Bademcik ve Geniz Eti Problemlerinin Tedavisi
Bademcik ve geniz etinde iltihaplanmalar meydana gelmesi durumunda müdahale edilmesi gerekmektedir. Ancak burada en önemli nokta iltihabın vücudun başka yerlerine ve organlara bulaşıp bulaşmadığıdır. Bademcik iltihabının tedavisi sırasında en temel amaç iltihabın yok edilmesi ve meydana gelecek komplikasyonların engellemesidir. Bademcik ve geniz eti tedavisi sırasında ağız bakımı da çok önemlidir. Antiseptik gargaralar ile gargara yapılmalı ve ağızda mikrop oluşumu önlenmelidir. Bunun yanı sıra istirahat, ağrı kesici, yeteri kadar sıvı alımı ve antibiyotik kullanımına da dikkat etmek gerekmektedir. Antibiyotik kullanımı her hasta için gerekli olmayabilir. Doktorunuzun önerimi dışında antibiyotik kullanmamalısınız.
Referans:
http://www.kbbbbcder.org/menu/286/cocuklarda-geniz-eti-ve-yaratt%C4%B1g%C4%B1-sorunlar
https://www.kbb.org.tr/menu/pediatrikkbb-53
2001-2005 yılları arasında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı (Pediatri) olarak çalışmalarına devam eden Uzm. Dr. Canan Yılmaz Durur, 2005-2010 yılları arasında ise Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Ünitesi’nde üst ihtisasını tamamlamıştır.
