Gebelik döneminde düzenli olarak çekilen ultrason görüntüleri, hem annenin hem de bebeğin sağlığı hakkında oldukça önemli veriler elde edilmesine olanak tanır. Ultrasonografi uygulanarak gelişim sürecinin değerlendirilmesi ve olası risklerin tespit edilmesi, perinatolojik değerlendirme olarak adlandırılır. Perinatologlar tarafından uygulanan bu işlem, oldukça gelişmiş ultrason cihazları yardımıyla gebelik dönemi hakkında yol gösterici bilgiler elde edilmesini sağlar. Gebeliğin yalnızca belirli dönemlerinde uygulanan ayrıntılı ultrason işlemi ise, anne karnındaki bebeğin gelişim sürecinde oluşabilecek riskli anomalilerin tespit edilmesine olanak tanır. Peki, ayrıntılı ultrasonun diğer ultrason işlemlerinden farkı nedir? Gebeliğin hangi dönemlerinde ve neden çekilir? Gelin, tüm bu soruları birlikte yanıtlayalım.
İçindekiler
Ayrıntılı Ultrason Nedir?
İleri düzey ultrason olarak da adlandırılan ayrıntılı ultrason, anne karnındaki bebeğin dört boyutlu görüntüsünün elde edilmesine olanak tanıyan bir işlemdir. Bu yönüyle, üç boyutlu ya da renkli ultrason işlemlerinden ayrılır. Bebeğin dört boyutlu görüntüsünün elde edilmesi, anne karnındaki gelişim sürecinde herhangi bir anomali varlığının olup olmadığının tespit edilmesini sağlar. Ayrıntılı ultrason çekilmesi, bebeğin ya da anne adayının sağlığını riske atan bir işlem değildir. Aksine, anne ve bebeğin sağlığını korumak ve olası bir anomaliyi en kısa sürede tespit edebilmek için uygulanır.
Gebe anne adaylarının rahmindeki bebekleri kontrol etmek ve olası komplikasyonlara karşı önlem almak adına gerçekleştirilir. Genellikle hamileliğin 19 ile 23. Haftaları arasında gerçekleştirilen ayrıntılı ultrason bebeğin vücut gelişiminin gerekli seviyede olup olmadığının anlaşılması adına yapılır. Kaliteli ve ayrıntılı görüntülerin elde edildiği bu testlerde bebeğin iç organları dahi detaylı bir şekilde gözlemlenir.
Kaliteli bir görüntü sunması sayesinde bebek sağlığını iyi bir şekilde takip etme imkanı sunan ayrıntılı ultrasonda temel amaç bebekte herhangi bir anomali olup olmadığını bulmaktır. Normal ultrasonda tam olarak anlaşılamayan anomalilerin görüntülenmesinde kullanıldığından bebek sağlığının olmazsa olmazlarındandır. Ancak bu ultrason tipinde dahi %100 başarı yoktur. Başarı oranı %80 olduğu için kesin sonuçlar verdiği söylenemez.
Ayrıntılı ultrason genellikle hamileliğin 19 ile 23. haftaları arasında gerçekleştirilir.
Ayrıntılı Ultrasonda Kontrol Edilen Bölgeler
Adından da yola çıkarak yapılacak bir tahminde bu ultrason tipi bebek vücudunun hemen her bölgesini inceler. Bebek fizyolojisinde meydana gelmiş ve gelebilecek bozuklukları tespit eden yöntem uzman bir doktor tarafından yapıldığında en doğru sonuçları sunar. Peki, bu ultrason ile hangi bölgeler kontrol edilir? İşte cevapları!
- Bebek kafatası,
- Bebek beyni
- Bebeğin omurgası
- Göğüs kafesi,
- Karın, kalp ve diğer iç organlar,
- Kol ve bacaklar,
- Yüz
Kontrol sonucunda göre anneye bir yol haritası çizen doktor anomali ile karşılaşılması durumunda anne adayını bir üst kontrol için sevk eder.
Neden Çekilir?
Ayrıntılı ultrason çekilmesi sırasında, ses dalgaları dokuya gönderilir ve yeniden dokudan yansıyarak ekran üzerinde görüntülenebilir. Ortaya çıkan görüntü, anne karnındaki bebeğin sakatlıklara ya da kromozomal bozukluklara dair anomalisi olup olmadığının tespit edilmesini sağlar. Sonuçta herhangi bir risk şüphesi bulunduğunda, ileri tetkikler uygulanarak erken teşhis ve tedavi aşamasına geçilebilir.
Kaçıncı Aydan Sonra Ayrıntılı Ultrason Çekilebilir?
İlk ayrıntılı ultrason değerlendirmesi, gebeliğin 6. ve 11. haftaları arasında yapılabilir. Erken gebelik ultrasonu olarak da adlandırılan bu değerlendirme; fetüs sayısını, iç gebelik varlığının olup olmadığını, fetüsün gelişme sürecini ve kromozomal hastalıkların varlığını belirler. Bu süreçte elde edilen görüntülerde plasenta yerleşimi, damar yapıları, organ boyutları ve yerleşimleri izlenir.
İkinci değerlendirme ise gebeliğin 18. ve 23. haftaları arasında yapılır. Elde edilen görüntülerde bebeğin tüm vücudu anatomik açıdan incelenir ve plasentanın yeri, su miktarı ve fetal büyüme ölçüleri değerlendirilir.
Erken gebelik yaşayan, daha önce dış gebelik geçirmiş ya da düşük yapmış olan, kanama ya da pelvik ağrı şikayetiyle doktora başvuran anne adaylarında da istisnai ayrıntılı ultrason değerlendirmelerine ihtiyaç duyulabilir.
Ayrıntılı Ultrason Kimlere Çekilebilir?
- Gebeliğin 11. ve 13. haftaları arasındaki süreçte tüm gebelere çekilebilir.
- İkinci ayrıntılı ultrason değerlendirmesi de gebeliğin 18. ve 23. haftaları arasında tüm gebelere uygulanır.
- Gebeliğin 24. haftası ve sonrasında yapılan ayrıntılı ultrason değerlendirmelerine, yalnızca yüksek risk taşıyan gebelikler söz konusu olduğunda ihtiyaç duyulur.
Ayrıntılı Ultrason Nasıl Çekilir?
Ayrıntılı ultrason değerlendirilmesinin nasıl ve ne zaman yapılacağını doktorunuz belirler. 18. haftasını tamamlayan tüm gebeler için yapılabilir. Yaklaşık 30 – 45 dakika süren ultrasonografi işleminden sonra, rahim ağzı ölçülebilir ya da vajinal yoldan bir ultrasonografi daha uygulanabilir. Ayrıntılı ultrason değerlendirmesi, gebeliğin güncel durumunu ve hem annenin hem de bebeğin anatomik incelemesi hakkında detaylı veriler içerir. Bu işlemin uygulanması için anne adayının randevuya aç ya da tok gelme gibi bir zorunluluğu yoktur. Elde edilen görüntüler dijital olarak saklanabilir. Böylelikle ebeveynler, değerlendirme işleminden sonra diledikleri zaman kendi bilgisayarlarını kullanarak bebeklerin dört boyutlu görüntülerini inceleyebilir.
Başarı Oranı
Teknolojik imkanların gelişmesi neticesinde insanların en büyük yardımcılarından olan ultrason teknolojisi ayrıntılı bir şekilde yapılarak bebek sağlığını daha da koruma altına alır. Ancak bu tip ultrason dahi tam başarı kazanamamıştır. %80 oranında başarı ile bebekte ortaya çıkabilen anomalileri tespit etmeye yarayan teknoloji bazı durumlarda yetersiz kalır. Doktor uzmanlığından bağımsız bir şekilde ortaya çıkan bu sonuç ayrıntılı ultrason konusunda kat edilmesi gereken mesafenin varlığını gözler önüne serer.
Tüm hamileliklerin %3lük kısmında ve akraba evliliklerinden doğan çocukların büyük bölümünde anomali olduğu bilindiğinden ayrıntılı bir tarama şarttır. Siz de gebe kaldıktan sonra doktorunuza başvurarak mutlaka ayrıntılı tarama talep etmelisiniz.
Referans:
https://www.tjodistanbul.org/egitim/istanbul-kliniklerinden/obstetri/18-22-hafta-rutin-fetal-ultrasonografi
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu. Yıllardır çalıştığı özel kliniğinde, perinatoloji alanında uzmanlaşmıştır.
